افلاطون

افلاطون در سال 427 قبل از در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد. در 18 سالگی با سقراط آشنا شد و مدت 10 سال را به شاگردی سقراط به سر برد. بعد از اعدام سقراط یک سلسله سفر را آغاز کرد که در طی این سفرها از نقاط مختلفی از جهان نظیر مصر و سیسیل و فلسطین دیدن کرد که در این سفرها با اندیشه های متفاوتی آشنا شد که تاثیر آنها در افکار افلاطون هویدا است.هنگامی که افلاطون به آتن بازگشت 40 سال داشت. در این زمان بود که مدرسه معروفش را به نام آکادمی تاسیس کرد. این مدرسه را می توان اولین دانشگاه محسوب کرد که در آن دروسی نظیر فلسفه ریاضیات و نجوم تدریس می شد.

زندگی افلاطون

- افلاطون در سال 427 قبل از در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد. در 18 سالگی با سقراط آشنا شد و مدت 10 سال را به شاگردی سقراط به سر برد. بعد از اعدام سقراط یک سلسله سفر را آغاز کرد که در طی این سفرها از نقاط مختلفی از جهان نظیر مصر و سیسیل و فلسطین دیدن کرد که در این سفرها با اندیشه های متفاوتی آشنا شد که تاثیر آنها در افکار افلاطون هویدا است.هنگامی که افلاطون به آتن بازگشت 40 سال داشت. در این زمان بود که مدرسه معروفش را به نام آکادمی تاسیس کرد. این مدرسه را می توان اولین دانشگاه محسوب کرد که در آن دروسی نظیر فلسفه ریاضیات و نجوم تدریس می شد.

اساس فلسفه افلاطون

- اساس فلسفه افلاطون بر این موضوع مبتنی است که محسوسات عالم عوارض و ظواهرند و نه حقایق. بر هر چه بنگریم حقیقتش غیر از آن است که در پیش روی ماست. حقیقت موجودات را افلاطون «مٌثٌل» می‌نامد که امری است که مطلق و ثابت و فارغ از زمان و مکان.

- افلاطون معتقد است که مثل بالفطره در عقل و ذهن آدمی وجود دارد. به عبارت دیگر انسان در عالم مجردات به درک مثل و حقایق نایل آمده بود. اما چون گام به عالم محسوسات نهاد, آن حقایق را فراموش نمود که البته با سیر و سلوک و عشق می‌تواند به شناخت حقیقت مطلق دست یابد. (نصری, 1376: 105).

مثال ها

- افلاطون به این شکل عالم را به دو قسمت عمده طبقه بندی می کند : قسمت اول دنیای محسوسات وظواهر که به وسیله حواس ادراک می شود و قسمت دوم عالم ایده ها و مثل که راه یافتن به آن بدون استفاده از عقل ممکن نیست.

- مثال معروفی که برای شرح مثل افلاطونی بیان می شود اسب مثالی است. ما ممکن است در طول زندگی خود اسبهای زیادی دیده باشیم. این اسبها از رنگها و نژادهای مختلفی بوده اند و احتمالا همه آنها با هم فرقهایی هر چند جزیی داشته اند. ولی ما در اینکه این موجودات اسب هستند و نه حیوانی دیگر مانند سگ شکی نداریم. دلیل این امر این است که در عالمی بالاتر مثال یا ایده ای حقیقی و کامل از اسب وجود دارد که اسبهایی که ما می بینیم از آن ایده اصیل سرچشمه و نشات گرفته اند.

تربیت انسان ها

افلاطون: «باید تمام افرادی را که سنشان از ده بیشتر است را به دهی تبعید کرد و کودکانی را نیز که تحت تاثیر پدرشان هستند را کنارگذاشت» (دورانت, 1386: 26).

«تا ده سالگی باید به تربیت بدن پرداخت..... ولی عملیات ورزشی تنها, شخص را یک سویه بار می‌آورد .... موسیقی شاید بتواند این مشکل را حل کند. روح انسانی از طریق موسیقی تناسب و هماهنگی می‌یابد.... اگر شکل و وضع موسیقی عوض شود, قوانین اساسی حکومت نیز با آن تغییر می‌کند.» (دورانت, 1386: 27-26)

تربیت انسان ها

«پس از 16 سالگی باید موسیقی و بازی را کنارگذاشت و به مذهب [و ریاضیات] پرداخت....» پس از 20 سالگی امتحانی برگزار می‌شود که با بی رحمی افرادی را که می‌توانند فیلسوف شوند و افرادی را که باید دهقان و کارگر شوند را مشخص می‌نماید. (دورانت, 1384: 29)

کسانی که موفق شوند 10 سال دیگر آموزش می‌بینند و سپس آموزشی مجدد خواهند داشت. کسانی که مردود شوند به عنوان معاونین کار خواهند کرد.

ریاضیات و فلسفه

ارسطو می‌گوید که افلاطون از «مثل» همان را قصد کرده است که فیثاغورس از «اعداد» می‌کند و اعداد را اصل و جوهر اشیا می‌داند. (دورانت, 1384: 31).

افلاطون خداوند را مهندسی جاوید می‌دانست. به اعتقاد افلاطون, ریاضیات مقدمه فلسفه است و بر سردر آکادمی خود نوشته بود «هر کس هندسه نمی‌داند وارد نشود» (دورانت, 1384: 32)

مبانی فکری افلاطون

به طور کلی مهم ترین ویژگی ‌های فکری افلاطون که به نوعی در جامعه یونانی نیز در حد قابل توجهی پذیرفته شده بود عبارتند از:

- انسان‌گرایی و خودشناسی (سقراط: «خودت را بشناس»)

- تاکید بر عقل گرایی و پرهیز از احساسات

- اعتقاد به متافیزیک با شکل متعالی و مثالی عناصر زمینی

- تاکید بر ورزش و تربیت بدن در کنار تربیت عقل و روح

- تاکید بر توجه به جامعه و ترسیم ویژگی‌های جامعه آرمانی

- تاکید بر هندسه و نظم هندسی در حوزه‌های مختلف